Laatste tijd staat er helaas bijzonder veel in het nieuws over deze donkere kant van de topsport. Als lezer zult u wellicht van het middel Meldonium hebben gehoord, waar Maria Sharapova onlangs op is betrapt. Toen ik een week geleden aan dit stuk begon, waren er 97 positieve gevallen bekend en inmiddels zijn dat er alweer 123, waarvan bijna alle betrapte atleten uit het Oostblok komen, met Rusland voorop.
Minder bekend maar ook actueel, is de juridische uitspraak waar AEPSAD (de Spaanse doping autoriteit) op wacht bij het Gerechtshof in Madrid. Deze uitspraak gaat over 211 bloedmonsters die in het bezit van Eufemiano Fuentes werden gevonden toen deze Spaanse doping dokter in 2006 werd gearresteerd. Hij was specialist in alle mogelijke vormen van verboden prestatie bevorderende middelen, waaronder epo, bloeddoping, groeihormonen en testosteron. Binnen een paar dagen zal de rechter bekend maken of alle monsters vernietigd moeten worden, of beschikbaar moeten komen voor nader onderzoek. 56 monsters zijn van wielrenners, maar de overige monsters zijn vooralsnog niet geïdentificeerd en zouden goed uit andere sporten kunnen komen.
Ook de Duitse televisie heeft grootschalige staatsdoping aan het licht gebracht in Rusland, wiens atletiekploeg (even als die van Kenya) voorlopig van deelname aan de Olympische Spelen in Rio is uitgesloten.
Competitie vervalsing
De laatste tijd heb ik steeds vaker de vraag gekregen of ik als sporter zorgen heb over potentiële competitie vervalsing en doping gebruik door onze tegenstanders. Ondanks dat ik geloof dat roeien een “schone” sport is, vallen er toch dingen op. Als Holland Acht moeten wij bijvoorbeeld dit jaar tegen de Russen racen, die net als wij gekwalificeerd zijn voor Rio. De Russische mannen acht wordt gecoacht door de 79 jaar oude Mike Spracklen, voormalige coach van Pinsent en Redgrave, en van de Canadese mannen acht in Athene, Peking en Londen. Rusland had in jaren geen snelle acht gehad, maar in 2014 braken zij opeens door in Belgrado en Luzern, door het vuur aan de schenen van de Duitsers te leggen. Vorig jaar coachte hij naast de mannen ook de Russische dames acht, die de Nederlandsche dames buiten Olympische kwalificatie hielden.
Ik heb zelf niet zo vaak bij doping in Rusland stil gestaan, maar het heeft zeker impact op mijn stuur carrière gehad. In Augustus 2007 kwalificeerde Rusland haar Acht voor de Olympische Spelen van Peking tijdens de WK in München. De achten van o.a. Nederland en Australië haalden het hierdoor niet. In december 2007 werd bekend dat er tijdens de zomer in vuilnisbakken van een hotel in Luzern naalden en bloedzakken waren gevonden die na DNA-onderzoek van de Russische M8+ bleken te zijn. Rusland werd met terugwerkende kracht uitgesloten van de resultaten van de WK en Australië kreeg hierdoor alsnog een Olympische startbewijs. Rusland verscheen met een gewijzigde bemanning op het OKT in Poznan om een vernieuwde poging op kwalificatie te wagen, tegen o.a. de Holland Acht. Deze wedstrijd was mijn en Olivier’s eerste internationale race in de Acht. Overwinning was toen nodig om deelname aan de Spelen in Peking te verdienen, wat ons toen lukte met een lengte voor diezelfde Russen. Overigens was dit niet de enige dopingaffaire van Russische roeiers in die tijd: in 2006 werd de W4x die Goud won in op de WK in Eton ook betrapt op doping en naderhand gediskwalificeerd.
Ondanks dat er in recente jaren verder geen Russische roeier meer gepakt is, snap ik wel dat mensen mij na al deze verhalen vragen of ik mij zorgen over Russische doping maak. Het korte antwoord daarop is “Nee”, omdat wij afgelopen WK van Rusland wonnen. Ik heb er alleen de pest aan dat topsport regelmatig met onzuivere praktijken wordt geassocieerd.
Toverdrankjes
Waar ik persoonlijk misschien meer mee kan zitten, zijn de verhalen over Delta G en Ketonen. Dit toverdrankje (althans, daar zijn de meningen over verdeeld) met een prijskaartje van 2700 Britse Pond per liter staat niet op de dopinglijst, maar is slechts beschikbaar voor Britse roeiers en SkyTeam fietsers onder kopman Froome (die overigens het gebruik ervan ontkent). Een aantal teamgenoten en ik vroegen afgelopen najaar aan een vertegenwoordiger van de Nederlandse Doping Autoriteit waarom het middel niet verboden was, maar volgens de NDA is het niet aangetoond dat het schadelijk voor de gezondheid zou zijn, en dus komt het niet op de lijst van verboden middelen. Gezien de beperkte beschikbaarheid ervan ervaar ik het echter als competitievervalsing, door een land waar wij afgelopen WK van verloren. Cynisme doet erkennen dat topsport oneerlijk is om meer redenen dan deze.
De dopinglijst wordt jaarlijks bijgewerkt, zoals dit jaar met Meldonium. Je ziet sportartsen uit allerlei landen daardoor naar middelen zoeken die er nog niet op staan, maar er misschien wel op horen. Als sporter sta je daardoor dus voor een ethisch dilemma. EPO werd bijvoorbeeld in de jaren ’80 veel gebruikt, werd pas verboden begin jaren 90, maar het gebruik ervan kon pas opgespoord worden in 2000. Er hebben in die tijd genoeg sporters bewust voor gekozen om het niet te gebruiken, omdat het schadelijk voor de gezondheid zou kunnen zijn, of omdat het toen ook al als vals spelen kon worden beschouwd.
Dit alles gezegd hebbende, zijn wij gezegend dat de roeisport niet zo vaak met doping wordt geassocieerd. Wel worden wij regelmatig gecontroleerd en zelfs ik als stuurman ben al twee keer aan de beurt geweest dit jaar. Wij moeten blijven opletten dat we niet onbedoeld iets binnen krijgen dat niet mag: een doodgewone neusspray tegen de griep zou bijvoorbeeld zomaar iets kunnen bevatten wat niet toegestaan is en ook op het gebied van voedingssupplementen worden wij geadviseerd om slechts bij “schone” producenten (met productieprocessen waar geen kans op besmetting van verboden middelen bestaat) boodschappen te doen.
Whereabouts
Met afstand het moeilijkst is echter om te zorgen dat wij geen fouten maken bij het invullen van onze whereabouts: iedere dag van het jaar, ook kerst en andere feestdagen, moeten topsporters één uur aangeven met een locatie waar ze beschikbaar zijn om een dopingtest af te nemen. Over het algemeen vul je in tussen 6 en 7 uur in de ochtend, op het adres waar je slaapt, maar als je een keer elders slaapt en het vergeet aan te passen, en ze komen toevallig op bezoek, heb je een “missed test”. Na drie missed tests binnen 12 maanden word je geschorst, en de straf kan net zo streng zijn als voor betrapte EPO gebruikers.
Uiteraard hebben mensen uit het ANRT wel eens een missed tests gehad en ik was daar een van. Voor Londen was ik niet de enige, en daarom heeft de Roeibond destijds een automatische dagelijkse SMS laten versturen aan alle roeiers met daarin een reminder om whereabouts accuraat bij te houden. Gelukkig is het nog nooit tot 3 missed tests of een schorsing gekomen. De slag van de Italiaanse mannen acht heeft het afgelopen winter wel zo ver laten komen. Hij mist hierdoor eventuele deelname aan de Olympische Spelen in Rio, waar zijn ploeg – door een 6e plek op afgelopen WK – nog niet voor gekwalificeerd was.
Mijn enige doping gerelateerde angst in ons eigen team is hierdoor dus ook dat iemand per ongeluk zijn whereabouts niet invult en daardoor niet aan de Spelen zou kunnen deelnemen. Want roeiers zijn extreem gepassioneerde mensen, maar soms ook zeer laks.
Bent u verder benieuwd of wij een legale maar geheime hightech-mirakel-wonder-tovermiddel hebben? Een antwoord op Delta G van onze Britse tegenstanders? Laat ik bij deze een tipje van de sluier oplichten: dit jaar hebben de wetenschappers van de VU voor het ANRT onderzoek gedaan naar de effecten van een doodgewoon huis-, tuin- en keukenmiddel. De details hiervan houd ik echter voor mijzelf, mocht de concurrentie onze artikelen op RoeiNed in de gaten houden. Het spul is immers vrij eenvoudig bij de drogist te verkrijgen en zou de zware jongens van het ANRT slechts een paar tientjes per persoon voor het gehele jaar kosten!
