Laat het lichte roeien niet dood bloeden!

Het lijkt inmiddels definitief: het lichtgewicht roeien wordt door het IOC geschrapt van de olympische kalender. Binnen het Nederlandse (studenten)roeien is het sinds dat deze aankondiging in 2016 werd gedaan opmerkelijk stil gebleven. Ik vroeg me dan ook af: wordt er überhaupt stilgestaan bij de consequenties die deze beslissing kan hebben op ‘ons’ studenten-roeien? En wat gaat dit betekenen voor de huidige lichting talentvolle lichte roeiers? Hoogste tijd om hier een lichtje op te schijnen en flink van mij af te vragen.

Hoe was het ook al weer? Na het WK van 2016 in Rotterdam werd besloten om tijdens de Olympische Spelen van 2020 de lichte vier-zonder in te ruilen voor een zwaar vrouwennummer. Vanuit de FISA werd dit naar buiten gebracht als een onvermijdelijke stap richting genderneutraliteit binnen de roeisport. Een prachtig streven.. of een doorzichtige dekmantel om de ware reden te verdoezelen: het IOC ziet geen toekomst meer in het licht roeien.

Obbe Tibben

Olympiades
Obbe Tibben, tot voor kort lichte bondsroeier, legt uit: “De roeibond kijkt steeds in periodes van vier jaar. Na elke Olympische Spelen breekt er een nieuwe periode aan waarin gewerkt wordt naar de volgende spelen. Binnen deze periode worden selecties samengesteld voor jaarlijks terugkerende evenementen, zoals wereldkampioenschappen en World Cups, maar alles leidt uiteindelijk naar de Olympische Spelen. Wanneer de Spelen wegvallen wordt het minder aantrekkelijk om er als nationale bonden in te blijven investeren.”

“Hoe meer medailles je haalt op de Olympische Spelen, hoe meer geld je als sportbond ontvangt”, klinkt bescheiden door de telefoon als ik de kwestie voorleg aan Niels van der Zwan, tot dit jaar coach bij Triton. Natuurlijk moet er geld in het laatje komen, maar commerciële belangen behoren niet voorop te staan. “Als prioriteit zou de bond moeten hebben om de sport op elk niveau mogelijk te maken. De roeisport voor iedereen!”

Lieke Otten

Als ik het probleem voorleg aan Lieke Otten, coach van zowel lichte als zware roeiers bij Laga: “Belachelijk, het idee dat de hele sport gericht is op het presteren tijdens de Olympische Spelen. De Spelen zijn niks anders dan commercieel gedoe; kijk nou naar Rugby. Ze spelen een variant (7’s) met maar de helft van het traditionele aantal spelers op het veld. Alsof die bond zich daar druk om maakt. Het gaat om presteren in een omgeving waar alles om de sport draait, niet alleen om het hele carnaval eromheen. Wereldkampioenschappen, daar gaat het om!”

Ik bemerk dat bij elk gesprek over deze kwestie gaandeweg een zeker crescendo optreedt. Noem het gerust agitatie, gevoed door frustratie. De bond koerst af op de Spelen en Obbe weet mij te vertellen dat we echt niet moeten verwachten dat het licht roeien nog veel betekenis gaat hebben in het bondsprogramma voor de komende jaren. Obbe probeert zich inmiddels ook het zware wereldje in te vechten.

Niels van der Zwan

Breedtesport
Zoals Van der Zwan al uitlegt is het ANRT (Aegon Nationaal RoeiTeam) het vlaggenschip en het neusje van de zalm, maar ook het topje van de ijsberg; “We moeten ons niet blindstaren op dit selecte groepje binnen het roeien. Er zijn duizenden studentenroeiers die de sport ook willen kunnen bedrijven.” Studentenverenigingen hebben de neiging prachtige jaarplannen te maken waarin doelen worden gesteld als ‘Zoveel mogelijk van onze roeiers bij de bond krijgen’. Vergeten zij dat ze met hun huidige hoofddoelen de complete lichte sectie negeren? Die maakt immers toch geen kans meer op een plekje binnen de bond.

Marijn Algie

Marijn Algie, mannencoach bij Njord: “Studentenroeiverenigingen moeten het wedstrijdroeien van alle roeiers ondersteunen en niet alle middelen inzetten voor die paar toppers. Ik hoor geluiden om mij heen om minder in het lichte roeien te investeren, of erger nog, het lichte roeien te laten vallen. Nou, ik kan het niet over mijn hart verkrijgen om zoveel mensen gewoon maar uit te sluiten, want dat is wel wat je doet.”

Niet alleen zou veel studenten de kans ontnomen worden om te gaan wedstrijdroeien, ook de cultuur binnen studentenverenigingen zou compleet veranderen. Zeker bij corporale verenigingen, waar een heel dispuutswezen is ontstaan met alle mores en tradities van dien. Zonder licht roeien, geen lichte disputen zoals die er nu zijn en geen eeuwige strijd meer tussen de ‘swaere bal’ en ‘lichte pik’. Dat botsende en die studentikoze uiting van dispuutstrots is toch iets waar je je als vereniging met tradities aan vastklampt.

Besturen
Terug naar de coach van Laga: “Studentenverenigingen hebben bewust gekozen om het hele gedoe betreffend licht roeien op topniveau gewoon maar op z’n beloop te laten en zich er niet druk over te maken.” Algie: “Verenigingsbesturen zijn vaak makke lammetjes, veelal bestaande uit onervaren, jonge studenten die elkaar jaarlijks afwisselen. Hierdoor is het moeilijk voor ze om een stevig standpunt in te nemen en zijn ze zich ook niet bewust van de invloed die ze kunnen hebben.”

Deze mening wordt gedeeld door Van der Zwan, die toevoegt dat je als opzichzelfstaande vereniging niet zoveel te zeggen hebt, maar dat je in een samenwerking met meerdere verenigingen veel kunt bereiken. Algie: “Licht roeien is een belangrijk onderdeel van het nationale studentenroeien dat volledig losstaat van de Olympische Spelen. Om dit te behouden moeten de studentenroeiverenigingen actie ondernemen. In durven gaan tegen hetgeen zich nu lijkt voor te doen op hoger niveau; het langzaam laten doodbloeden van een belangrijk onderdeel binnen de roeisport.”

Er moet actief beleid gevoerd gaan worden vanuit verenigingen in plaats van de afwachtende houding aannemen die er nu lijkt te bestaan. “Je kunt het als vereniging niet alleen” aldus de coaches van Njord, Laga en Triton. Als vereniging binnen de KNRSB ben je elkaars grootste concurrent. Maar we moeten ons goed realiseren dat we zonder elkaar helemaal geen competitie hebben. Om elkaar te bevechten zullen we eerst moeten samenwerken om überhaupt de strijd aan te kunnen gaan. De Varsity is in eerste instantie ook ontstaan vanuit een samenwerking tussen de twee oudste KNSRB-verenigingen.

Algie: “In onze tijd ging het als volgt: Binnen de KNSRB werd een goed plan gesmeed. Dit werd gepresenteerd en besproken binnen de NSRF (Nederlandse Studenten Roei Federatie). Vervolgens legde de NSRF het standpunt op tafel tijdens de KNRB-vergadering en werd het behandeld en aangenomen.” Van der Zwan: “Trek het zelfs breder. Samenwerking tussen KNSRB-verenigingen is natuurlijk mooi, maar ook op andere verenigingen zitten mensen met dezelfde belangen. Roeiers – waar ze ook lid zijn – verschillen helemaal niet zo van elkaar. Ik ben ook eerst lid geweest bij Proteus en nu coach bij het corporale Triton. Ze willen allemaal roeien.”

Tradities
Ik besluit om Lars Lipman, vorig jaar wedstrijdcommissaris van Laga, aan de tand te voelen om te horen hoe dit probleem wordt opgepakt door de besturen van KSNRB-verenigingen. Lipman: “Wij zijn als bestuur verantwoordelijk voor de hele vereniging en niet alleen voor die paar toppers. Maar eigenlijk weten we nog niet zo goed wat de bondsplannen zijn en we wachten dus een beetje af met z’n allen.” Dat kun je ze moeilijk kwalijk nemen als het in feite al een fulltime job is om als dagelijks bestuur de vereniging draaiende te houden.

Als het licht roeien op olympisch niveau verdwijnt hoeft dat niet per se grote betekenis te hebben voor het licht roeien op studentenniveau. Wel zien we momenteel ieder seizoen een afname van het aantal lichte nummers dat op wedstrijden gestart kan worden en wordt de ondersteuning vanuit organisaties steeds kleiner. Bij de top wordt het immers niet meer gevoed en dit lijkt door te sijpelen richting het studentenroeien.

Mocht het licht roeien daadwerkelijk verdwijnen, dan is dit problematisch voor bijna de helft van de wedstrijdroeiende studenten. De besturen van verenigingen maken het dan voor een groot deel van de leden onmogelijk om te wedstrijdroeien en dát druist in tegen de grondbeginselen van de roeivereniging in het algemeen; het mogelijk maken van beoefening van de roeisport voor al haar leden. En wat te denken van disputen en daarmee de verenigingscultuur? De cultuur en structuur van een vereniging zal compleet veranderen wanneer het licht roeien niet meer is.

Gelukkig is er volgens mijn gesprekspartners nog best wat aan te doen. Zodra de verenigingen dit probleem gezamenlijk oppakken en zelf actie gaan ondernemen, kunnen ze ervoor zorgen dat het licht roeien blijft bestaan. Niet alleen om de lichte roeier tegemoet te komen, maar ook om de cultuur en tradities binnen de verenigingen in stand te houden.

Foto’s: Ellen de Monchy